ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΕΣΔΑ
ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ
Η
διαχείριση των απορριμμάτων στην Ήπειρο, όπως και γενικότερα στη χώρα,
αποτέλεσε διαχρονικά το αντικείμενο έντονων τριβών και αντιπαραθέσεων,
κινητοποιήσεων και δικαστικών διενέξεων, χωρίς ωστόσο να οδηγηθούμε σε μια
βιώσιμη λύση που να σέβεται το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την υγεία των
πολιτών, την αποτροπή εξάντλησης των
φυσικών πόρων και αγαθών, την οικονομική δυνατότητα των κατοίκων.
Τα
οικονομικά συμφέροντα που συγκρούονται στο αντικείμενο «Διαχείριση
Απορριμμάτων» είναι τεράστια με αποτέλεσμα όλα τα παραπάνω να φαντάζουν
πολυτέλεια και να γίνεται επίκληση τους μόνο και μόνο για να προωθηθούν λύσεις
που να εξυπηρετούν κάθε φορά τα συμφέροντα που έχουν το πάνω χέρι. Το αποτύπωμα
αυτών των συγκρούσεων είναι εμφανές στη διαχρονική νομοθετική διαδρομή.
Νομοθετήματα, καταργήσεις νόμων, νομοθετικές ασάφειες, μεταφορές και ακυρώσεις
αρμοδιοτήτων σε φορείς της ΤΑ, έλλειμμα Εθνικού σχεδιασμού διαχείρισης
απορριμμάτων κλπ.
Στο
παραπάνω πλαίσιο, την προηγούμενη δεκαετία δρομολογήθηκαν σε τοπικό επίπεδο,
αποφάσεις και δράσεις που βασικό στόχο
είχαν να διασφαλίσουν με κρατική εγγύηση την κερδοφορία, για τις επόμενες
δεκαετίες, συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων που επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν
στο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Βασικά
χαρακτηριστικά των λύσεων που προτάχθηκαν είναι:
Ø Μια
και μοναδική μονάδα (εργοστάσιο) διαχείρισης απορριμμάτων στην περιφέρεια.
Ø Μονάδα
με τη μορφή ΣΔΙΤ, ώστε να εξασφαλίζεται
ισχυρή κρατική επιδότηση.
Ø Τιμές
παράδοσης στην πόρτα του εργοστασίου, έτσι, ώστε να απαλλάσσεται ο ιδιώτης από
το σοβαρό κόστος συλλογής και μεταφοράς που παραμένει στα συνήθη υποζύγια: τους
δήμους και κατ΄ επέκταση τους δημότες.
Ø Έλλειμμα
αντισταθμιστικών ωφελημάτων για τους πολίτες από την προσπάθεια ανακύκλωσης
στην πηγή.
Ø Έλλειμμα
αντισταθμιστικών ωφελημάτων για τους δήμους που φιλοξενούν τις μονάδες
ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ και τη ΜΕΑ.
Ø Ελάχιστη
εγγυημένη ποσότητα παράδοσης που για την Ήπειρο διαμορφώθηκε στους 80.000 tn/έτος και διασφαλίζει για τα επόμενα
25 χρόνια την κερδοφορία των «κρατικοδίαιτων» επενδυτών.
Ø Ρήτρα
αποκλειστικότητας για τη μονάδα ΣΔΙΤ.
Θα
μου επιτρέψετε σ’ αυτό το σημείο και προς επίρρωση των όσων αναφέρθηκαν
προηγουμένως, να εστιάσω σε ορισμένα θέματα που είναι ιδιαιτέρως προβληματικά:
Ø Ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα. θεωρούμε
ότι ο καθορισμός ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας στο ύψος των 80 χιλ. tn ετησίως με πρόβλεψη αποζημίωσης
του ΙΦΣ σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ο στόχος αυτός, δρα ανταγωνιστικά προς
την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και την ανακύκλωση, που σύμφωνα με το ΕΣΔΑ
αποτελούν ιεραρχικά ανώτερες επιλογές διαχείρισης αποβλήτων, καθώς δεσμεύει την
Περιφέρεια στη λογική της διαχείρισης των σύμμεικτων απορριμμάτων.
Ο
όρος της ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, που για την Ήπειρο
συμφωνήθηκε στους 80.000 tn/έτος,
με συνολική παραγωγή απορριμμάτων στην περιφέρεια περίπου 144.000 tn/έτος και προβλήθηκε ως πολύ
ρεαλιστικός, συνέβαλε σύμφωνα με τους θιασώτες του στην επίτευξη μιας πολύ
καλής τιμής παράδοσης ανά τόνο στην πόρτα του εργοστασίου. Το επιχείρημα αυτό συνιστά μια συστηματική προσπάθεια
αποπροσανατολισμού της τοπικής κοινωνίας και των φορέων ΤΑ και συσκοτίζει τις
πραγματικές και ολέθριες επιπτώσεις που θα έχει μελλοντικά τόσο οικονομικά, όσο
και στην προσπάθεια ενίσχυσης των δραστηριοτήτων ανακύκλωσης στη πηγή.
Η
εμμονή της Περιφερειακής Αρχής στην επιλογή αυτή αποτελεί συνειδητή πολιτική
στήριξης κρατικοδίαιτων οικονομικών συμφερόντων σε βάρος της τοπικής κοινωνίας,
η δε σύμφωνη γνώμη των αρχών της ΤΑ πρώτου βαθμού συνιστά εγκληματική εκχώρηση
αρμοδιοτήτων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο και ταυτόχρονα αποδοχή του ρόλου του
ληστρικού φοροεισπράκτορα υπέρ των οικονομικών συμφερόντων. Οι λόγοι που
οδηγούν στην εκτίμηση αυτή, ειδικά για την αποδοχή του όρου της ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗΣ
ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω:
Ø Δημιουργεί μια μονοπωλιακή
κατάσταση στο χώρο διαχείρισης των απορριμμάτων καθιστώντας τις τοπικές
κοινωνίες έρμαια σε μελλοντικές εκβιαστικές τιμολογιακές πολιτικές του
αναδόχου. Να σημειωθεί ότι προβλέπεται ετήσια αναπροσαρμογή για
κάθε Συμβατικό έτος με βάση τη διακύμανση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Η
προσαρμογή μπορεί να έχει μόνο αυξητική πορεία και όχι μειωτική.
Ø Δεσμεύει για μεγάλο χρονικό
διάστημα την ΤΑ στην επιλογή αυτή, σε μια εποχή που, και στο αντικείμενο αυτό,
η τεχνολογική εξέλιξη είναι τεράστια. Η δέσμευση για ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, ακόμα και αν η ποσότητα ήταν πολύ μικρότερη από τη
συμφωνηθείσα, δεν αφήνει περιθώριο στην ΤΑ για άλλες επιλογές πιο οικονομικές και τεχνολογικά πιο
εξελιγμένες.
Ø Καθιστά τις αρμοδιότητες
δραστηριοποίησης της ΤΑ στο αντικείμενο της διαχείρισης των απορριμμάτων που της παραχωρήθηκαν με το νέο θεσμικό
πλαίσιο (ΕΣΔΑ, κλπ) κενό γράμμα, καθώς η δέσμευση αυτή δεν αφήνει πρακτικά περιθώριο
ανάληψης τέτοιων δράσεων.
Ø Δεν επιτρέπει στην ΤΑ ή/και στον
ιδιωτικό τομέα να αναπτύξει παράλληλες ή/και ανταγωνιστικές δραστηριότητες σε
όφελος των τοπικών κοινωνιών καθώς περιορίζει σημαντικά το εύρος του
αντικειμένου. Οι θιασώτες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας φαίνεται ότι δεν αντέχουν
τον ανταγωνισμό και δραστηριοποιούνται μόνο όταν διασφαλίζουν τα κέρδη τους από
τον κρατικό και κοινωνικό κορβανά.
Ø Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με
την πρόβλεψη ρήτρας αποκλειστικότητας για τη μονάδα ΣΔΙΤ εγκλωβίζει την
τοπική αυτοδιοίκηση σε μακροχρόνιες επιλογές που πολύ σύντομα, κατά την άποψή
μας, θα αποδειχθούν δυσβάσταχτες για
τους πολίτες της Ηπείρου.
Ø Ρήτρα αποκλειστικότητας.
Στο σχέδιο της Σύμβασης Σύμπραξης για τη ΜΕΑ στο κεφ. 25.2 αναφέρεται ρητώς ότι
«Η Περιφέρεια Ηπείρου θα λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων
της, ώστε να εξασφαλίσει ότι οι ΟΤΑ /ΦοΔΣΑ που εδρεύουν στην Εξυπηρετούμενη
Περιοχή να παραδίδουν το σύνολο των Σύμμεικτων Στερεών Αποβλήτων τους στη ΜΕΑ.
Οποιαδήποτε παραβίαση των παραπάνω όρων από την Περιφέρεια Ηπείρου, αποτελεί
Γεγονός Αποζημίωσης.». Θεωρούμε ότι ο
συγκεκριμένος όρος, στην ουσία αναιρεί κάθε δυνατότητα αναθεώρησης της
πολιτικής διαχείρισης των σύμμεικτων απορριμμάτων, τόσο από την Περιφέρεια όσο
και από τους Δήμους, καθώς, αν δεν αποκλείει οποιαδήποτε άλλη, εναλλακτική
επιλογή για το σύνολο της διάρκειας της συγκεκριμένης σύμβασης, σίγουρα ωστόσο
αποτελεί τετελεσμένο και λειτουργεί ως ένα ισχυρότατο αντικίνητρο για
οποιαδήποτε ενδεχόμενη αναθεώρηση στο μέλλον.
Ø Τιμή εισόδου στο
εργοστάσιο επεξεργασίας ΑΣΑ. Στο θέμα αυτό, κατά
την άποψή μας, έγινε μια καλά οργανωμένη
επιχείρηση αποπροσανατολισμού και ελλιπούς ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας,
των φορέων και δεν αποκλείεται και των υπηρεσιών των αρμόδιων υπουργείων. Θυμόμαστε
όλοι τον κ. Καχριμάνη και την κ. Καλογιάννη να βγαίνουν συχνά-πυκνά στα τοπικά
κανάλια και να διατυμπανίζουν πως χάρη στις προσπάθειες και τη διαπραγματευτική
ικανότητα της Περιφερειακής Αρχής η Περιφέρειά μας έχει πετύχει την καλύτερη
τιμή Πανελλαδικά για τα απορρίμματα που θα πάνε στη ΜΕΑ του ΣΔΙΤ. Συγκρίνανε
μάλιστα την τιμή των 40-44€/τόννο που δήθεν πέτυχαν με την τιμή των 134€/τόννο
που ισχύει για το ΣΔΙΤ της Δυτ. Μακεδονίας. Η προσπάθεια παραπλάνησης της
τοπικής κοινωνίας είναι εμφανής. Αποκρύπτουν επιμελώς να αναφέρουν ότι η τιμή
που ισχύει στη Δυτ. Μακεδονία μειώθηκε στα 124€ και σ' αυτήν
συμπεριλαμβάνονται, σύμφωνα με τη Σύμβαση της ΔΙΑΔΥΜΑ με τον ιδιώτη, και τα
εξής:
1. η
κατασκευή του νέου ΣΜΑ Κοζάνης (περιλαμβάνει τις υποδομές μεταφόρτωσης
σύμμεικτων και ανακυκλώσιμων απορριμμάτων) και η λειτουργία και συντήρηση του
συνόλου των δέκα ΣΜΑ της Δυτ. Μακεδονίας,
2. η
μεταφορά των απορριμμάτων από τους ΣΜΑ στο εργοστάσιο επεξεργασίας,
3. η
κατασκευή και λειτουργία περιφερειακού ΧΥΤΥ εντός της μονάδας,
4. η
διάθεση του υπολείμματος.
5. Δημόσια επιδότηση κατά 50% το πρώτο
έτος που διαμορφώνει την τιμή των 124€ στα 62€/τόνο για τους δήμους. Η
επιδότηση μειώνεται κάθε χρόνο για να καταλήξει στα 124€ μετά από 25 χρόνια.
Τι από όλα αυτά
συμπεριλαμβάνει η τιμή των 40-44€/τόννο που πέτυχε η Περιφερειακή αρχή στην
Ήπειρο;
Περιλαμβάνει ΜΟΝΟ την επεξεργασία
των σύμμεικτων με παράδοση των απορριμμάτων στην πόρτα της ΜΕΑ.
Αντιλαμβάνεται πολύ εύκολα και ο τελευταίος ανυποψίαστος πολίτης αυτής της
περιοχής το πού θα εκτιναχθεί το τίμημα
που θα κληθεί να πληρώσει για τα διασφαλισμένα κέρδη επί 25ετία του ιδιώτη που
πέτυχε η Περιφερειακή μας αρχή με την αποτελεσματική της διαπραγμάτευση. Τα
ερωτήματα που προκύπτουν είναι ιδιαίτερα σοβαρά:
·
Γιατί δεν ενημέρωσε ολοκληρωμένα τους
πολίτες η Περιφερειακή αρχή;
·
Γιατί αποσιωπούν την πραγματικότητα οι
Δήμαρχοι της Περιοχής και καταθέτουν τη σύμφωνη γνώμη τους στην προοπτική που
προδιαγράφεται;
·
Έχουν κοστολογήσει οι Δήμαρχοι και η
Περιφερειακή Αρχή το κόστος λειτουργίας των ΣΜΑ, τη μεταφορά των σύμμεικτων από
τους ΣΜΑ στη ΜΕΑ και τον εξοπλισμό που θα χρειασθούν, τη μεταφορά από τη ΜΕΑ
των υπολειμμάτων στους ΧΥΤΥ κλπ και πόσο αυτά αυξάνουν την τιμή των 40-44€;
·
Με βάση τα παραπάνω αντιλαμβάνονται οι
Δήμαρχοι των απομακρυσμένων Δήμων από τη ΜΕΑ ότι το κόστος για αυτούς θα είναι
πολλαπλάσιο;
Ø Ισχύς προσφερόμενης τιμής και όροι
αναπροσαρμογής. Στο κεφ. 2.2.1 του παραρτήματος 6 του
Σχεδίου Σύμβασης, προβλέπεται ότι η Ετήσια Ενιαία Χρέωση που καταβάλλεται από
την Περιφέρεια στον ΙΦΣ αναπροσαρμόζεται για κάθε Συμβατικό έτος με βάση τη
διακύμανση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Ο παράγοντας αναπροσαρμογής (ΠΑμ)
ισούται με το λόγο της τιμής του ΔΤΚ για το μήνα Νοέμβριο του έτους πριν την
αναπροσαρμογή προς την τιμή του ΔΤΚ για το μήνα Νοέμβριο που προηγείται της Ημερομηνίας
Βάσης Αναπροσαρμογής. «Ρητά αναφέρεται ότι ο Παράγοντας Αναπροσαρμογής (ΠΑμ)
της Ετήσιας Ενιαίας Χρέωσης για κάθε Συμβατικό Έτος μ πρέπει να είναι
μεγαλύτερος ή ίσος του 1. Σε περίπτωση που είναι μικρότερος του 1 ορίζεται ίσος
με 1.» Θεωρούμε ότι με το συγκεκριμένο όρο έχουμε δυνητικά μια έμμεση αύξηση της τιμής που θα
καταβάλλει η Περιφέρεια στον ΙΦΣ, αφού η αναπροσαρμογή της Ετήσιας Ενιαίας
Χρέωσης μπορεί να γίνει μόνο προς τα πάνω.
Ø Εκμετάλλευση δευτερογενών
προϊόντων. Σύμφωνα με το κεφ. 9.2 της Διακήρυξης
του Διαγωνισμού για τη ΣΔΙΤ, ανάμεσα στις υπόλοιπες υπηρεσίες που αναλαμβάνει ο
ΙΦΣ είναι και η «…εμπορική εκμετάλλευση των παραγόμενων από τη Μονάδα
Επεξεργασίας Αποβλήτων Δευτερογενών Προϊόντων (π.χ. ανακυκλώσιμα υλικά,
βιοαέριο, ενέργεια, RDF, SRF, κομπόστ κλπ)». Επίσης, στο κεφ. 39.2 της Σύμβασης
Σύμπραξης προβλέπεται ότι: «Σε περίπτωση που η συνολική ποσότητα των Συμβατικών Αποβλήτων που
παραδόθηκε στη ΜΕΑ, είναι μικρότερη από την Ελάχιστη Εγγυημένη Ποσότητα, η
Περιφέρεια Ηπείρου θα αποζημιώνει τον
ΙΦΣ, για απώλεια Εσόδων από Τρίτους με ένα ποσό...»! Δηλαδή, η
Περιφέρεια όχι μόνο εκχωρεί μέρος της εκμετάλλευσης των ανακτήσιμων υλικών στον
ΙΦΣ στερώντας πόρους από τους Δήμους και τους πολίτες που είναι και οι
ουσιαστικοί κύριοι του δημόσιου πόρου που λέγεται «απορρίμματα», αλλά επιπλέον διευρύνει και την εφαρμογή
της ρήτρας ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας στην εμπορική εκμετάλλευση των
παραγόμενων προϊόντων, εξασφαλίζοντας για τον ΙΦΣ τα προσδοκώμενα από αυτήν την
εκμετάλλευση κέρδη.
Ø Διάρκεια της Σύμβασης. Η
διάρκεια της σύμβασης για το ΣΔΙΤ που έχει οριστεί στα 25 έτη, σε συνδυασμό με
τους παραπάνω όρους και τον κεντρικό ρόλο που κατέχει η μονάδα ΜΕΑ στο ΠΕΣΔΑ
Ηπείρου, ουσιαστικά καθιστά τον ΙΦΣ συνδιαμορφωτή στη χάραξη της γενικότερης
πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της Περιφέρειας
Ηπείρου για το σύνολο της
συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Ø ΧΥΤΥ. Θεωρούμε
ότι η επιλογή να πάμε σε μια κεντρική μονάδα επεξεργασίας ΑΣΑ για το σύνολο των
αναγκών της περιφέρειας και δεδομένων των προβλημάτων χωροθέτησης, κατέστησε
απαγορευτική τη δημιουργία, εντός της μονάδας, ΧΥΤΥ για την άμεση διάθεση του
υπολείμματος, επιβαρύνοντας έτσι τους Δήμους και τους πολίτες με ένα επιπλέον
κόστος μεταφοράς και διάθεσης του υπολείμματος. Ένα κόστος που θα μπορούσαμε να αποφύγουμε, αν η
περιφερειακή αρχή είχε υιοθετήσει τη λογική μικρών, αποκεντρωμένων μονάδων
επεξεργασίας ΑΣΑ.
Ø Αντισταθμιστικά οφέλη. Δεν
προβλέπονται αντισταθμιστικά οφέλη για τους Δήμους που φιλοξενούν στα όρια τους
εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων
Από όλα τα παραπάνω είναι σαφές
ότι η πολιτική επιλογή ίδρυσης μιας ΜΕΑ με τη μορφή ΣΔΙΤ και τους όρους
λειτουργίας και τιμολογιακής πολιτικής, επηρεάζει συνολικά το σχεδιασμό των
υποδομών που πρέπει να γίνουν για τη διαχείριση των Απορριμμάτων και συνεπώς το
συνολικό ΠΕΣΔΑ.
Προφανώς η θέση που έχουμε μέχρι
σήμερα εκφράσει για την πολιτική που ακολούθησε η Περιφερειακή αρχή εξακολουθεί
να ισχύει και της καταλογίζουμε τεράστιες ευθύνες. Η επιμονή της στην ίδια
πολιτική σχετικά με την ίδρυση της μιας και μοναδικής ΜΕΑ τη χρεώνει με
διαχρονικές ευθύνες απέναντι στους Ηπειρώτες. Οι πολίτες της
Ηπείρου θα πρέπει να γνωρίζουν ότι, ο λογαριασμός που θα τους έρθει σύντομα και
θα είναι δυσβάσταχτος, έχει συγκεκριμένες υπογραφές και ονοματεπώνυμα. Οι
εκβιαστικές πρακτικές και οι πολιτικές τετελεσμένων που ακολούθησε η
Περιφερειακή Αρχή προκειμένου να επιβάλει τις επιλογές της σε κυβερνήσεις και
την τοπική κοινωνία την καθιστά μαζί με τους δημάρχους που συμφώνησαν
αποκλειστικά υπεύθυνους.
Λαμβάνοντας
υπόψη τα δεδομένα που στοιχειοθετούν τη σημερινή πραγματικότητα, αλλά και την
πιεστική ανάγκη να υπάρξει επιτέλους λύση στο τεράστιο αυτό πρόβλημα οι
προτάσεις που ακολουθούν μπορούν να συμβάλουν σε μια πιο ορθολογική προσέγγιση
του θέματος.
Πιο
συγκεκριμένα, λαμβάνοντας υπόψη:
·
το σημείο στο οποίο έχουν προχωρήσει οι
μελέτες και οι ενέργειες στην περιφέρεια Ηπείρου και τα σημαντικά κονδύλια που
έχουν ήδη διατεθεί,
·
τα διαθέσιμα σήμερα χρηματοδοτικά
εργαλεία,
·
την οικονομική κατάσταση της τοπικής
αυτοδιοίκησης και της χώρας,
·
την κατάσταση των υπαρχόντων ΧΥΤΑ,
·
την θεσμοθέτηση του ΕΣΔΑ,
κλπ
Προτείνονται:
1)
Η συνέχιση της διαδικασίας ίδρυσης
της μονάδας διαχείρισης των στερεών αποβλήτων με τις εξής ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ:
·
απάλειψη
της δέσμευσης απέναντι στον ανάδοχο για
την παράδοση μιας ΕΛΑΧΙΣΤΗΣ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ.
·
Απάλειψη
της ρήτρας αποκλειστικότητας
Ο
σχεδιασμός της ΜΕΑ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δεδομένα αυτά.
2)
Επαναδιαπραγμάτευση
τις τιμής ανά τόνο με στόχο τη μείωσή της.
3)
Θεσμοθέτηση
Δημοτικών επιτρόπων παρακολούθησης από τους Δήμους
υποδοχής της/των Μονάδας/ων και των ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ τήρησης των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας των μονάδων και ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ.
4)
Πρόβλεψη
για την απόδοση ποσοστού των εσόδων των μονάδων και
ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ απευθείας από τους αναδόχους
στους δήμους υποδοχής τους για έργα απομείωσης των περιβαλλοντικών
επιπτώσεων και υποδομών.
5)
Μέριμνα
για δεσμευτική πρόβλεψη απασχόλησης, από τους αναδόχους,
εργατικού προσωπικού από τις τοπικές
κοινωνίες των δήμων υποδοχής.
6)
Άμεση
και απ’ ευθείας απόδοση ανταποδοτικών ωφελημάτων από τα ανακυκλώσιμα
υλικά που να έχουν τελικό αποδέκτη τον πολίτη στην πράξη.
7)
Να
προταχθεί η χρηματοδότηση δράσεων που ενισχύουν την
προσπάθεια ανακύκλωσης στη πηγή.
8)
Εκτίμηση της κατάστασης των
υπαρχόντων ΧΥΤΑ και της προοπτικής τους. Αν
εκτιμηθεί η αναγκαιότητα χωροθέτησης
νέας/ων μονάδας/ων ΧΥΤΥ να δρομολογηθούν οι απαραίτητες ενέργειες.
9)
Ένταξη
και χρηματοδότηση υλοποίησης των Τοπικών Σχεδίων
διαχείρισης απορριμμάτων των δήμων.
10) Χρηματοδότηση
τεχνικοοικονομικών μελετών ίδρυσης διαδημοτικών μονάδων διαχείρισης και
αξιοποίησης τοπικά των ανακυκλώσιμων υλικών.
Βασίλης Τσίκαρης
Περιφερειακός
Σύμβουλος Ηπείρου
Ιωάννινα 11/7/2016
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΓΙΑ ΣΔΙΤ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Σύμβαση Σύμπραξης και το ενημερωτικό
της ΔΙΑΔΥΜΑ στο http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.html
Ένα ρεπορτάζ της Καθημερινής
εδώ http://www.kathimerini.gr/818790/article/oikonomia/epixeirhseis/ypegrafh-h-prwth-symvash-sdit-gia-diaxeirish-aporrimmatwn
5. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ
Με τη Σύμβαση Σύμπραξης, η ΔΙΑΔΥΜΑ αναθέτει στο ΙΦΣ και
αυτός αναλαμβάνει να εκτελέσει το έργο «Μελέτη, Χρηματοδότηση, Κατασκευή,
Συντήρηση και Λειτουργία Υποδομών του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δυτ. Μακεδονίας με ΣΔΙΤ» έναντι του Συμβατικού
Ανταλλάγματος, το οποίο συνίσταται σε Μηνιαίες Πληρωμές, σύμφωνα με τους
ειδικότερους όρους της Σύμβασης Σύμπραξης. (Σύμβαση Σύμπραξης, σελ 79-80,
http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.html
)
1) Ποιο είναι το φυσικό αντικείμενο της
Σύμβασης ΣΔΙΤ;
Το φυσικό αντικείμενο της Σύμβασης περιλαμβάνει:
-
Την κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας
(σύμμεικτων) Απορριμμάτων (ΜΕΑ)
-
Την κατασκευή του Χώρου Υγειονομικής Ταφής
Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)
-
Την κατασκευή του νέου ΣΜΑ Κοζάνης (περιλαμβάνει
τις υποδομές μεταφόρτωσης σύμμεικτων και ανακυκλώσιμων απορριμμάτων)
-
Την προμήθεια του απαραίτητου κινητού και
μηχανολογικού εξοπλισμού
Την λειτουργία
και συντήρηση του συνόλου των υποδομών διαχείρισης των Σύμμεικτων Αστικών
Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ), δηλαδή των 10 ΣΜΑ (9 υφιστάμενοι και 1 νέος ΣΜΑ
Κοζάνης) και της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ, για 25 χρόνια. (Θέματα και Διευκρινίσεις για τη
σύμβαση «Μελέτη, Χρηματοδότηση,
Κατασκευή, Συντήρηση και Λειτουργία υποδομών του Ολοκληρωμένου Συστήματος
Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας με ΣΔΙΤ»,
σελ 2,
http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.html )
8) Σχετίζεται το αντικείμενο της Σύμβασης ΣΔΙΤ
με τις αρμοδιότητες των Δήμων στη διαχείριση των απορριμμάτων;
Δεν υπάρχει καμία
συσχέτιση.
Αρμοδιότητα των
Δήμων είναι η συλλογή του συνόλου των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) όπως τα
σύμμεικτα, τα ανακυκλώσιμα, τα ογκώδη, τα βιοαπόβλητα κλπ.
Η διαχείριση των
ΑΣΑ, που περιλαμβάνει τη μεταφόρτωση, τη μεταφορά, την επεξεργασία, την
διαλογή, την ανακύκλωση και την υγ. ταφή είναι αρμοδιότητα του Φορέα
Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Η ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε. αποτελεί τον Περιφερειακό
Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) της Δυτικής Μακεδονίας.
Υποχρέωση του
Αναδόχου (όπως απορρέει από το καταστατικό της νέα εταιρείας του ΙΦΣ) είναι
μόνο η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (Μεταφόρτωση και Επεξεργασία
Σύμμεικτων ΑΣΑ και Ταφή Υπολλειμμάτων). Απαγορεύεται
η επέκταση του συμβατικού αντικειμένου σε άλλες δραστηριότητες σχετικές ή
άσχετες με τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων. Επίσης, απαγορεύεται ακόμη
και η τροποποίηση του Καταστατικού του ΙΦΣ, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της ΔΙΑΔΥΜΑ.
Η συλλογή των ΑΣΑ είναι αρμοδιότητα και υποχρέωση των Δήμων και δεν
«κινδυνεύει» από τη Σύμβαση ΣΔΙΤ. (ο.π., σελ 5-6, http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.htm
)
16) Ποιος θα εκμεταλλεύεται τα
ανακτώμενα από τη ΜΕΑ ανακυκλώσιμα υλικά και πως θα αξιοποιείται το παραγόμενο
κομπόστ;
Τα ανακυκλώσιμα
υλικά θα εκμεταλλεύεται εμπορικά ο ΙΦΣ, αλλά μέρος των εσόδων θα επιστρέφει στη
ΔΙΑΔΥΜΑ, ανάλογα με την τιμή πώλησης που θα επιτυγχάνεται. Οι τιμές πώλησης των
υλικών, ελέγχονται από ανεξάρτητο ελεγκτή και διαμορφώνονται βάση των διεθνών
χρηματιστηριακών τους τιμών.
Το παραγόμενο κομπόστ
θα αξιοποιείται ως εδαφοβελτιωτικό με βάση τις επιτρεπόμενες χρήσεις της ΚΥΑ
56366/2014 (ΦΕΚ3339/Β/2014). Στην παρούσα φάση δεν προβλέπονται έσοδα για τον
ΙΦΣ από την αξιοποίησή του. Σε περίπτωση που προκύψουν στην διάρκεια της
Σύμβασης τυχόν έσοδα από πωλήσεις του υλικού, θα επιστρέφει στη ΔΙΑΔΥΜΑ ποσό
ανάλογα με την τιμή πώλησης που θα επιτυγχάνεται.
Τα έσοδα που θα
επιστρέφουν στη ΔΙΑΔΥΜΑ από τις πωλήσεις των υλικών θα μειώνουν περαιτέρω το
τέλος διαχείρισης απορριμμάτων για τους Δήμους. (ο.π., σελ 8, http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.html
)
19) Ποιο είναι το οικονομικό
αντικείμενο της Σύμβασης;
Κόστος επένδυσης
49 εκατ. € με ΦΠΑ,
το οποίο θα καλυφθεί από:
§
35% Ιδία κεφάλαια του ΙΦΣ (17 εκατ. €)
§
65% Δανεισμό, εκ των οποίων: 13 εκατ. € από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα
Επενδύσεων (ΕΤΕπ), 13 εκατ. € από το Jessica και 6 εκατ. € από την Εθνική τράπεζα
Κόστος λειτουργίας
Το έργο της ΔΙΑΔΥΜΑ
αποτελεί από το 2006, το πρώτο έργο στη χώρα μας: α) που καθιστά ολοκληρωμένη
τη διαχείριση των ΑΣΑ σε μια περιοχή, β) που υλοποιείται με τη μέθοδο ΣΔΙΤ στον
τομέα προστασίας του περιβάλλοντος και όχι μόνο της διαχείρισης των απορ/των,
γ) που διασφαλίζει πόρους από την ΕΤΕπ
στον τομέα του περιβάλλοντος, δ) που αξιοποιεί όλο το ποσό του
προγράμματος Jessica
της ΠΔΜ (αλλιώς θα χάνονταν τα κονδύλια), ε) που κινητοποιεί ιδιωτικά κεφάλαια
για διαχείριση δημοτικών απορριμμάτων, στ) που έχει βραβευθεί σε ευρωπαϊκό
επίπεδο, ζ) που δεν μεταβιβάζει το ρίσκο της καλής κατασκευής και
αποτελεσματικής λειτουργίας σε δημόσιο φορέα.
Όλα αυτά καθιστούν
το έργο μοναδικό και πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα. Στη βάση αυτή
επιλέχθηκε από όλες τις κυβερνήσεις της χώρας διαχρονικά από το 2006 μέχρι και
σήμερα, να επιδοτηθεί η λειτουργία του έργου (συμπεριλαμβανομένου του κόστους
απόσβεσης της αρχικής επένδυσης) από πόρους του ΠΔΕ και όχι από πόρους
συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (ΕΣΠΑ), σε αντίθεση με άλλα έργα που
δρομολογήθηκαν και προτείνεται η χρηματοδότηση μόνο του κόστους επένδυσης.
Στη βάση αυτή, το τέλος
διαχείρισης των σύμμεικτων ΑΣΑ για τους Δήμους της Δυτ. Μακεδονίας, θα
διαμορφωθεί στα 62,10 ευρώ/τόνο με ΦΠΑ, κατά το πρώτο έτος της σύμβασης,
για τη μεταφόρτωση, επεξεργασία και υγ. ταφή, χωρίς καμία επιπλέον δαπάνη για
αρχικές επενδύσεις και επανεπενδύσεις την επόμενη 25ετία. Σημειώνεται ότι το
κόστος θα μειωθεί περαιτέρω, τόσο από τα έσοδα των πωλήσεων ανακτώμενων υλικών
(βλ. ερώτηση 15), όσο και από τη σταδιακή μεταφορά στη ΜΕΑ προδιαλεγμένων
βιοαποβλήτων αντί σύμμεικτων ΑΣΑ (βλ. ερώτηση 16).
Σήμερα, η ανταποδοτική χρέωση των Δήμων είναι ίση με 38,5 ευρώ/τόνο με
ΦΠΑ για μεταφόρτωση και υγ. ταφή, αλλά προσωρινώς διαμορφώθηκε στα 34 ευρώ/τόνο
με ΦΠΑ λόγω της οικονομίας κλίμακας που δημιουργείται και των εσόδων που
προκύπτουν από την παραλαβή στο ΧΥΤΑ Δυτ. Μακεδονίας των σύμμεικτων ΑΣΑ του
Δήμου Βέροιας ΠΕ Ημαθίας, βάση της ΚΥΑ 22158/2426/2013 (ΦΕΚ 1266/Β).
Με βάση την απόφαση
της ΔΕΣΔΙΤ για την ένταξη του έργου στις διατάξεις του Ν.3389/2005, την
οριστικοποίηση των επιτοκίων δανειοδότησης του έργου και την υπογραφείσα
σύμβαση από 10/6/2015, η αρχική οικονομική προσφορά των 132,89 ευρώ/τόνο,
έκλεισε στα 124,21 ευρώ/τόνο και θα καλυφθεί κατά 50% από το ΠΔΕ κατά τον πρώτο
χρόνο λειτουργίας. ( ο.π., σελ 9, http://www.diadyma.gr/Website/SDIT/index.html )
«Αρχικά το Δημόσιο
θα καλύπτει το 50% του κόστους, που ανέρχεται στα 124ευρώ/ανά τόνο απορριμμάτων
και σταδιακά η επιδότηση του θα μειώνεται, με πλήρη μηδενισμό στο τέλος της
25ετίας. Το υπόλοιπο θα καταβάλλεται από τη ΔΙΑΔΥΜΑ, δηλαδή τους δήμους»
(Δημοσθένης Μαυρίδης, Γεν. Διευθυντής της ΔΙΑΔΥΜΑ, Καθημερινή, 11/6/2015,
http://www.kathimerini.gr/818790/article/oikonomia/epixeirhseis/ypegrafh-h-prwth-symvash-sdit-gia-diaxeirish-aporrimmatwn
)