Η συζήτηση που γίνεται εδώ σήμερα, για το ΠΕΠ Ηπείρου,
έχει μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα, διότι, όπως γνωρίζετε, το ΠΕΠ Ηπείρου έχει ήδη
συζητηθεί στην προηγούμενη θητεία του Περιφερειακού Συμβουλίου, χωρίς φυσικά
την συμμετοχή της παράταξής μας και είναι ήδη εγκεκριμένο χωρίς να υπάρχει
πλέον δυνατότητα αλλαγών.
Εμείς, στ’ αλήθεια, διαφωνούμε σε πολλές παραμέτρους και
στοχεύσεις του και θα καταθέσουμε σήμερα τις παρατηρήσεις μας. Είμαστε όμως
υποχρεωμένοι να το αποδεχθούμε.
Είναι όμως, από εδώ και πέρα, καθοριστικής σημασίας οι
εξειδικεύσεις του ΠΕΠ να είναι προϊόν ευρείας συζήτησης, ώστε από αυτό το
χρηματοδοτικό εργαλείο να παραχθεί το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα για την
Ήπειρο και να μην αποτελέσει άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την ανάπτυξη της
Ηπείρου.
Θα πρέπει όμως να προσέξουμε ώστε οι εξειδικεύσεις να
περιέχουν δράσεις συνέργειας, προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι
πολλαπλασιαστικό.
Επειδή έχω μόνο πέντε λεπτά για την τοποθέτησή μου, θα
μιλήσω μόνο για την Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη και τους ΡΟΜΑ και για
τον θεματικό στόχο 9 του ΠΕΠ
Στις σελίδες 112-124 του παραδοτέου αποτυπώνεται η
Περιφερειακή στρατηγική, Κεντρική ιδέα: Για τους δικαιούχους, δηλαδή όσους
κινδυνεύουν να ξεπεράσουν προς τα κάτω το όριο της φτώχειας, βελτιώνεται η
πρόσβασή τους σε υποδομές υποστήριξης της διαβίωσης (υγεία, διατροφή, στέγαση
κ.λ.π.) , αξιοποιούνται δομές κοινωνικής φροντίδας, επιμορφώνονται άνεργοι
κ.λ.π. μέσα από τους άξονες προτεραιότητας ή στρατηγικούς στόχους και τους
ειδικούς στόχους του σχήματος.
Επομένως οι φτωχοί παραμένουν φτωχοί, δεν προκύπτει
απομάκρυνσή τους από το ετήσιο εισοδηματικό όριο των 6.000 ευρώ. Από τους 4
στρατηγικούς στόχους (ΣΣ) του σχήματος, μόνο ο τέταρτος θα μπορούσε να
κατατείνει σ’ αυτό αλλά η εξειδίκευσή του, που ακολουθεί, δεν φαίνεται να
κινείται σ’ αυτή την κατεύθυνση. Νεοφιλελευθερισμός, θα ισορροπήσει η αγορά και
θα δείξει τον δρόμο.
Έστω ότι υλοποιήθηκαν όλες οι δράσεις του ΘΣ 9, πώς
μετράται η επιτυχία στην ομάδα – στόχο που δεν μπορεί παρά να είναι η μείωση
του αριθμού όσων Ηπειρωτών ζουν με κίνδυνο φτώχειας ;
Πώς θα «κατέβει» στους πραγματικά δικαιούχους η ουσία
του προγράμματος;
Στην παρακολούθησή του και στην εξειδίκευσή του θα
πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή και έμφαση στην άρση των ενδοπεριφερειακών
ανισοτήτων. Προς τα πάνω όμως, η ΠΕ Άρτας που εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό
πληθυσμού που ζει σε κίνδυνο φτώχειας και ταυτόχρονα έχει το χαμηλότερο κατά
κεφαλήν εισόδημα με 12.500 ΜΑΔ ανά άτομο θα πρέπει προφανώς να έχει προνομιακή
μεταχείριση στην εξειδίκευση των δράσεων του Θεματικού Στόχου 9.
Η διαμόρφωση ενιαίας περιφερειακής συνείδησης απαιτεί
ανισομερή κατανομή των διαθέσιμων κατά την υλοποίηση του ΠΕΠ σε όλους τους
άξονές του, και στους 11 Θεματικούς Στόχους του και όχι μόνο στον Θεματικό
Στόχο 9.
Κι αυτό δεν φαίνεται να είναι πολύ εύκολο, απαιτεί την εκ
βάθρων αλλαγή του τρόπου που τόσα χρόνια γινόταν η διαχείριση προγραμμάτων στη
Ήπειρο.
Ακόμη και η οργάνωση του νέου ΠΕΠ, η προεργασία του,
όπως αποτυπώνεται στους πίνακες των σελίδων 19-22 του ΠΕΠ είχε μόνο 9 συναντήσεις,
συνεδριάσεις κ.λπ. σε δήμους της Ηπείρου εκτός Ιωαννίνων σε χρονική περίοδο 2
ετών.
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα εφαρμόστηκε πιλοτικά στα
Ιωάννινα, παρόλο που δεν ήταν ο Δήμος με τις περισσότερες ανάγκες και πάει
λέγοντας, χωρίς φυσικά να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι οι δικαιούχοι που το
έλαβαν είχαν πραγματικές ανάγκες και δικαίως ήταν οι ωφελούμενοι του
προγράμματος.
Αυτή λοιπόν η συγκεντρωτική λογική έχει, όχι φυσικά το
απόλυτο αλλά μεγάλο μερίδιο, στα προβληματικά στατιστικά στοιχεία των σελίδων
48, 49 κ.λπ. του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινωνικής Ένταξης.
Αιρεσιμότητες:
Σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΠΕΠ ισχύουν οι ακόλουθες αιρεσιμότητες
/ προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του Προγράμματος και την επιλογή των
πράξεων:
1. Έως την ανάπτυξη του περιφερειακού μηχανισμού, την
υιοθέτησή του από τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας και τη λειτουργία του, δεν
θα ενεργοποιηθεί καμία δράση εκπαίδευσης, κατάρτισης ή ανάπτυξης δεξιοτήτων από
το ΕΚΤ του ΠΕΠ.
2. Στον ΘΣ 9 δεν θα ξεκινήσει η ενεργοποίηση και
υλοποίηση δράσεων ΕΚΤ πριν την ολοκλήρωση της Περιφερειακής Στρατηγικής και την
υιοθέτηση της από τα αρμόδια Όργανα της Περιφέρειας
3. Πριν την ενεργοποίηση των δράσεων με κοινωνική
διάσταση / κοινωνικό χαρακτήρα (στις οποίες ενδεικτικά περιλαμβάνονται και οι
παιδικοί/βρεφονηπιακοί κλπ σταθμοί, οι δράσεις τύπου health voucher, οι δράσεις
για τις οποίες απαιτείται κάλυψη του ΕΥΔ ΕΠ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 37 λειτουργικού
κόστους δομών), θα προηγείται διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Γιατί μόνο στις δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα ζητείται
από την Ε.Ε. προηγούμενη διαβούλευση;
Στη σελίδα 19 αναφέρεται: «Η Ελλάδα έχει θέσει ως στόχο,
στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, τη μείωση του αριθμού των ατόμων που
απειλούνται από τη φτώχεια ή/και τον κοινωνικό αποκλεισμό κατά 450.000 έως το 2020. Αυτό μεταφράζεται σε
μείωση του ποσοστού όσων απειλούνται από τη φτώχεια ή/και τον αποκλεισμό από το
28% το 2008 στο 24% το 2020.»
Αυτό σημαίνει πως το 2008, πριν τα μνημόνια,
3.150.000 έλληνες απειλούνταν με φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό και ο στόχος
της χώρας είναι, το 2020, να μειωθούν σε 2.700.000. Δηλαδή, η Ελλάδα έχει θέσει
ως στόχο κάθε τρία χρόνια 1 από τους 100, που, με βάση τις συνθήκες του 2008
απειλούνταν με φτώχεια θα διαφεύγει του κινδύνου. Έστω με αυτό σαν βάση και σαν
στόχο σήμερα -2015, επτά χρόνια μετά- το 28% θα έπρεπε να έχει γίνει 26%.
Σύμφωνα, όμως, με τη σελ. 14:
«Βάσει των στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. σε επίπεδο
χώρας, το 2013 η κατάσταση στο μέτωπο της φτώχειας και του κοινωνικού
αποκλεισμού έχει επιδεινωθεί….» και τη σελ. 15 που προφανώς αναφέρεται στο έτος
2013: «Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 892.763
και τα μέλη τους σε 2.529.005. Αυτό σημαίνει ότι 23,1% του συνολικού πληθυσμού
της χώρας απειλείται από τη φτώχεια»
Παρατήρηση 1:
Σε επίπεδο χώρας, σύμφωνα με την μελέτη που έχουμε στα
χέρια μας η κατάσταση δεν έχει επιδεινωθεί από το 2008, το αντίθετο μάλιστα.
Παρατήρηση 2:
Ο στόχος της χώρας για μείωση όσων απειλούνται με
φτώχεια έχει ήδη επιτευχθεί και μάλιστα θεαματικά, μέσα σε πέντε χρόνια αντί
των δώδεκα. Και χωρίς να απαιτείται εφαρμογή μέτρων του στρατηγικού σχεδίου
κοινωνικής ένταξης για την Περιφέρειά μας.
Παρατήρηση 3:
Με βάση τα στοιχεία της σελίδας 19 ο συνολικός πληθυσμός
της χώρας ανέρχεται σε 11.250.000 , ενώ με βάση τα στοιχεία της σελίδας 15 σε
10.948.074, δηλαδή περίπου 302.000 λιγότεροι.
Αν ληφθεί υπόψιν πως ο στόχος του Εθνικού Προγράμματος
Μεταρρυθμίσεων αφορούσε 450.000 άτομα, και το Στρατηγικό Σχέδιο Κοινωνικής
Ένταξης της Περιφέρειάς μας εντάσσεται στον Εθνικό Σχεδιασμό είναι προφανές πως
η παράθεση σ’ αυτό των ανωτέρω στοιχείων τού αφαιρεί αφενός την εγκυρότητα των
στοιχείων του και αφετέρου δεν μπορεί, χωρίς σύγκλιση των δεδομένων στα
ακριβή, να γίνει κανενός τύπου
αξιόπιστος σχεδιασμός ή/και έλεγχος της εφαρμογής των μέτρων του.
Με όλες αυτές τις παρατηρήσεις καταδεικνύεται ότι
υπάρχουν και λάθη σε στατιστικά δεδομένα και ότι ακόμη και αυτά που είναι σωστά
δεν έχουν οδηγήσει στα αναμενόμενα συμπεράσματα.
Επομένως, η εξαντλητική συζήτηση στις εξειδικεύσεις
είναι αυτή που θα καθορίσει την αποτελεσματικότητα του ΠΕΠ Ηπείρου.
